Dobro dziecka jest wartością chronioną przez polskie prawo w szczególności przez Konstytucję oraz Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Kwestia opieki nad dziećmi oraz obowiązki z niej wynikające nie wywołują wątpliwości w trakcie trwania związku małżeńskiego, ale jak rozwiązać problem wspólnej opieki nad dziećmi w przypadku rozwodu?
Czy eksmałżonkowie są skazani wyłącznie na rozstrzygnięcie sądu? Czy rodzice mogą wspólnie ustalić zasady dalszej niezakłóconej opieki nad dziećmi? I czy dzieci zawsze muszą pozostawać większość czasu wyłącznie przy jednym rodzicu?
Niestety alternatywne sposoby rozwiązywania sporów są w Polsce wciąż niedocenioną metodą rozstrzygania konfliktów. Jednakże odczuwalna ostatnimi laty tendencja do wzrostu udziału mediacji w rozstrzyganiu sporów napawa optymizmem. Mediacja wprowadzona do kodeksu postępowania cywilnego pozwala regulować również sprawy z zakresu prawa rodzinnego. Rodzice mają prawo w drodze ugody ustalić sposób sprawowania opieki nad wspólnymi dziećmi. Ugoda jest możliwa tylko w przypadku wykazania woli przez byłych małżonków wspólnego ustalenia zasad opieki i wychowania. Ugoda sporządzona przed mediatorem zgodna z przepisami oraz zasadami współżycia społecznego, po zatwierdzeniu przez sąd, jest dokumentem prawnie wiążącym i może stanowić tytuł egzekucyjny niczym wyrok sądu.
Ponadto rodzice mogą ustalić, iż dziecko będzie przebywało po równo z każdym z nich. Ten sposób ustalenia opieki określa się mianem naprzemiennej opieki nad dzieckiem. Instytucja ta nie została wprost uregulowana w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym co powoduje, iż jest rzadko używana przez sędziów. Pomimo tego sądy w uzasadnionych przypadkach czasami orzekają o systemie opieki naprzemiennej nad dzieckiem. Jej główną zaletą jest zachowanie równej relacji dziecka z każdym z rodziców. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka.
Co powinno zawierać takie porozumienie?
Przede wszystkim strony porozumienia określają główne zasady opieki i wychowania wspólnych dzieci. Ważnym elementem jest określenie miejsca zamieszkania oraz zameldowania dzieci. Ugoda powinna zawierać także uregulowanie kwestii spędzenia świąt oraz wakacji. W porozumieniu warto zawrzeć zasady kontaktów z osobami trzecimi oraz osobami z najbliższej rodziny obojga rodziców. Kolejnym istotnym tematem poruszanym w treści ugody są finanse czyli nakłady na wychowanie i potrzeby dziecka oraz ich wysokość. Rodzice powinni również określić zasady uczestnictwa oraz nadzoru nad ścieżką edukacji dziecka. Każde z rodziców ma prawo do uzyskiwania informacji na temat zdrowia dziecka oraz zapewnienia najlepszej możliwej opieki medycznej. Należy pamiętać, iż bez jasnej i niezakłóconej komunikacji byłych małżonków nie ma mowy o sprawnym wykonaniu porozumienia. Oprócz wyżej wymienionych elementów warto wskazać sposoby kontaktu między byłymi małżonkami w sprawach opieki oraz właściwość sądu w przypadku zaistnienia sporów na tle wykonania ugody.
Podsumowując oczywistą zaletą naprzemiennego systemu opieki jest zachowanie równych kontaktów dziecka z obojgiem rodziców. Niewątpliwą wadą jest brak uregulowania ustawowego oraz ryzyko odrzucenia porozumienia przez sąd.
Zapraszamy do kontaktu oraz do skorzystania z naszych usług prawnych w sprawach prawa rodzinnego, w tym w kwestii naprzemiennej opieki nad dzieckiem lub w przypadku wątpliwości ze sformułowaniem takiego porozumienia.